Suudi Arabistan’da kadın haklarının tarihçesi

Suudi Arabistan’da kız öğrenciler başkent Riyad’daki bu kız çocukları gibi her zaman okula gidemiyordu. Kız çocukları için Dar El Hanan isimli okul ilk kayıtlarını 1955’te almaya başladı. Kadınlar için ilk üniversite olan Riyad Eğitim Koleji ise 1970 yılında açıldı.

Henüz 21. yüzyıl başında kadınlar kimlik kartlarına sahip olma hakkını elde ettiler. Bu kartlar miras ya da mülk konusundaki anlaşmazlıklarda kadınların kimliklerini kanıtlamalarının tek yolu. Ne var ki, kimlikler ancak kadınlardan sorumlu olan erkeğin izni ile çıkartılıyor ve yine kadının kendisine değil, bu erkeğe teslim ediliyor.

Suudi Arabistan 2005’te zorla evlendirmeleri yasakladı. Öte yandan evlilik sözleşmeleri hala kadının müstakbel eşi ile babası arasında yapılıyor. Kadınların ise bu konuda bir söz söyleme hakkı bulunmuyor. Yani, bu kazanım yalnızca kağıt üzerinde kaldı.

2009 yılında Kral Abdullah Suudi Arabistan’ın ilk kadın bakan yardımcısını atadı. Noura El-Fayez, ‘‘Kızların Eğitiminden Sorumlu Bakan Yardımcısı‘‘ unvanını alan ilk kadın oldu.

Suudi Arabistan ilk kez 2012’de kadın atletlerin Olimpiyat oyunlarında ülkelerini temsil etmelerine izin verdi. Bu atletlerden biri de Londra Olimpiyatları’nda 800 metrede başörtüsü ile yarışan Sarah Attar’dı. Olimpiyatlar başlamadan önce kadınların oyunlara katılmasına izin verilmemesi durumunda Suudi Arabistan ekibinin cinsiyet ayrımcılığı nedeni ile oyunlardan men edilebileceği konuşuluyordu.

Suudi liderler ilk kez 2013’te kadınların bisiklet ve motosiklet kullanmasına izin verdi. Ancak, yalnızca eğlence ve dinlenme yerlerinde, İslami usullere uygun şekilde örtülü olmak şartıyla ve bir akrabalarının refakatinde.

2013 yılının Şubat ayında Kral Abdullah, Suudi Arabistan’ın danışma meclisi Şura’da 30 kadın görevlendirdi. Böylece kadınlar için seçme ve seçilme hakkının önü de açılmış oldu.

Yeni Zelanda 1893’te kadınlara oy verme hakkı tanıyan ilk ülke olurken, onu 1919’da Almanya izledi. Suudi Arabistan’da ise 2015 yılında gerçekleştirilen belediye seçimlerinde kadınlar ilk kez sandık başına gidebildi ve seçimlerde aday olabildiler. Bu seçimlerde mutlak monarşiyle yönetilen ülkede 20 kadın aday belediye yönetimlerine girmeyi başardı.

2017 yılına gelindiğinde ise Suudi Arabistanlı kadınlar için bir ilk daha yaşandı. Suudi Menkul Kıymetler Borsası’nın başına getirilen Sarah El Suhaimi, ülke tarihinde bu pozisyona gelen ilk kadın yönetici oldu.

Bu yıl Suudi Arabistan’daki kadınların kazandığı bir diğer hak ise, araç kullanma hakkı. 2018 yılının Haziran ayından itibaren kadınların sürücü ehliyetlerini alabilmeleri için varislerin onayına ihtiyaçları kalmayacak. Böylece dünyada kadınlara araba kullanmayı yasaklayan tek ülkede de bu yasak kalkmış olacak.