İran: Ruhani’nin vaatlerinden geriye ne kaldı?

İran, yeni cumhurbaşkanını seçmek için sandığa gitti. 4 yıl önce Ruhani, seçmenlerine siyasi tutukluların serbest bırakılması, daha fazla düşünce özgürlüğü ve eşitlik vadetmişti. Vaatlerin ne kadarını gerçekleştirdi?

Fotoğraf: ISNA

Daha fazla özgürlük

Ilımlı din adamı olarak sayılan Hasan Ruhani, 2013’te cumhurbaşkanlığı seçimlerini büyük bir farkla kazandı. Sekiz aday arasından yaklaşık yüzde 51 oy oranıyla seçilen Ruhani, birçok genç seçmenin ve özellikle de kadınların umudu oldu. Bunun sebeplerinden biri daha fazla özgürlük ve Batı'yla uzlaşma sözü vermesiydi.

Fotoğraf: Behrouz Mehri/AFP/Getty Images

2013 gewann der als moderat geltende Geistliche Hassan Rohani mit großem Abstand die Präsidentschaftswahlen. In einem Bewerberfeld von acht Kandidaten erzielte er knapp 51 Prozent der Stimmen. Rohani galt vielen jungen Wählern, besonders unter den Frauen, als Hoffnungsträger – auch, weil Rohani mehr Freiheiten und die Versöhnung mit dem Westen versprochen hatte.

Kısıtlanan güç

2013'te seçildiğinde 63 yaşında olan Ruhani, İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney tarafından onaylanarak cumhurbaşkanlığı görevine başladı. İran İslam Cumhuriyeti’nin hayat boyu lideri olan Hamaney’in sözleri ülkede yasa sayılıyor. Cumhurbaşkanı savunma, haberleşme, içişleri, kültür ve dışişleri gibi önemli bakanlıkları dini liderin onayı ile seçebiliyor.

Fotoğraf: picture-alliance/AP Photo/Office of the Iranian Supreme Leader

Der damals 64-jährige wurde vom obersten Führer, Ajatollah Ali Chamenei, als Präsident bestätigt. Ajatollah Chamenei ist Staatsoberhaupt auf Lebenszeit. Sein Wort ist in der Islamischen Republik praktisch Gesetz. Die wichtigsten Ministerposten – Verteidigungs-, Informations-, Innen-, Kultur- und Außenminister – kann der Präsident nur in Absprache mit dem religiösen Führer besetzen.

“Enkaz devraldım”

Ruhani, cumhurbaşkanlığını selefi Ahmedinejad’dan devraldı. Muhafazakar politikalarıyla bilinen Ahmedinejad, görevde olduğu 2005-2013 arasında sık sık Batı dünyasını kışkırttı. İsrail’e karşı savurduğu tehditler ve nükleer programı genişletmesi İran’ı ekonomik ve siyasi olarak daha da yalnızlaştırdı. Görevi sonunda enflasyon yüzde 40 civarındaydı ve Ruhani sonraları “enkaz devraldığını” söyledi.

Fotoğraf: Fars

Der frühere Amtsinhaber Mahmud Ahmadineschad übergab Rohani die Geschäfte. Der Hardliner hat in seinen zwei Amtszeiten (2005 bis 2013) den Westen fortgesetzt provoziert. Mit Drohungen gegen Israel und dem Ausbau des Atomprogramms hat er das Land politisch und wirtschaftlich isoliert. Am Ende seiner Amtszeit lag die Inflation bei 40 Prozent. Rohani sagte später, er habe "eine Ruine" übernommen.

Söz verdiği Aile Bakanlığı kurulmadı

Ruhani de seçmenlerini hayal kırıklığına uğratma konusunda fazla zamana ihtiyaç duymadı. Daha kabinesini oluştururken bütün seçmenlerini tatmin edemeyeceği belli oldu. Seçim kampanyasında kadınlardan sorumlu bir bakanlığın kurulması ve kabinede kadın bakanlara yer verilmesini vadeden Ruhani‘nin Ağustos 2013'te kurduğu kabinede hiçbir kadın yer almadı.

Fotoğraf: ILNA

Aber auch Rohani selbst brauchte nicht lange, um seine Anhänger zu enttäuschen. Schon bei der Kabinettsbildung wurde deutlich, dass er nicht alle Wahlversprechen einlösen kann. So hatte er de n Frauen die Bildung eines Frauenministeriums versprochen und angekündigt, einige Ministerien von Frauen führen zu lassen. Ende August 2013 stellte er sein Kabinett vor: Es bestand nur aus Männern.

İzolasyondan kurtulma

Ruhani ve kurduğu teknokratlar hükümeti, İran’ın nükleer programıyla ilgili BM'nin 5 daimi üyesi ve Almanya ile (5+1) sıkı bir müzakere süreci geçirdi. Tahran, Dışişleri Bakanı Zarif ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Salihi’nin öncülüğünde masaya oturduğu müzakerelerin ardından istediğini alarak kalktı. İranlıların uzun süredir beklediği ekonomik ve siyasi yaptırımların kalkmasının önü açılmış oldu.

Fotoğraf: picture-alliance/dpa

Rohani und seine technokratische Regierung beginnen zügig die Atomverhandlungen mit den UN-Vetomächten und Deutschland (5 + 1), um den Iran aus der Isolation zu führen. Rohanis Außenminister Mohammad Javad Zarif (links) und der Leiter der Atomenergiebehörde, Ali Akbar Salehi – beide haben in den USA promoviert – waren maßgeblich am erfolgreichen Abschluss der Atomverhandlungen beteiligt.

Kadınların giyimi halen sıkı denetim altında

Ruhani göreve geldiğinde sokaklarda kadınların giyimleri nedeniyle uğradığı baskılara son vereceğini de vadetti. Ancak Cumhurbaşkanı’nın İran’da giyim kuşam konusundaki kuralları belirleyen 20’den fazla kurumun tamamı üzerinde yetkisi yok. 2016'da Tahran emniyeti, sadece sokaktaki kadınların giyimini denetlemesi için 7 bin kadın ve erkeği "gizli ahlak polisi" olarak görevlendirdi.

Fotoğraf: Isna

Rohani hatte den Frauen versprochen, sich für ihre Belange einsetzen und "die Belästigung auf den Straßen" zu beenden. Aber nicht alle der mehr als 20 Organisationen, die für die Überwachung der Kleidervorschriften zuständig sind, stehen unter seiner Kontrolle. 2016 stellte der konservative Polizeichef von Teheran 7000 Frauen und Männer als "geheime Sittenpolizei" zur Kontrolle der Frauen ein.

Muhalif serbest bırakılması

Ruhani muhaliflere yönelik baskılara da son vermek istedi. Öncelikle, muhalif siyasetçiler Mehdi Karubi, Mir Hüseyin Musavi ve eşi Zehra Rahnavard’ın serbest bırakılması için çaba göstereceği sözünü verdi. Ev hapsinde olan üç isim 2009’daki cumhurbaşkanlığı seçimlerini manipüle etmekle suçlanıyordu.

Fotoğraf: hendevaneh.com

Rohani wollte der Unterdrückung von Oppositionellen ein Ende setzen. Vor allem hatte er versprochen, sich für die Freilassung der Oppositionspolitiker Mehdi Karubi, Mir Hossein Moussavi und dessen Frau Zahra Rahnavard einzusetzen. Alle drei stehen bis heute unter Hausarrest. Sie hatten 2009 Manipulationen bei der Präsidentschaftswahl beklagt.

Temel haklar bildirgesi

Ruhani, İranlılara bireysel özgürlüklerini ve insan haklarını garanti edecek bir "temel haklar bildirgesi" sözü verdi. Aralık 2016’da da bu bildirgeyi kamuoyuna sundu. Ancak yasal bağlayıcılığı olmayan bildirgeye muhafazakarlığıyla bilinen Adalet Bakanı Sadık Laricani “Yargının akıl almaya ihtiyacı yok” diyerek tavrını koydu.

Fotoğraf: Isna

Hassan Rohani hatte eine Bürgerrechts-Charta versprochen. Die sollte Freiheit und Bürgerrechte der Iraner garantieren. Im Dezember 2016 stellte Rohani seine Charta vor. Justizchef Sadegh Larijani machte seine Position schnell deutlich: Die Justiz brauche keine Nachhilfe. Justizminister Larijani ist ein vom religiösen Führer direkt eingesetzter konservativer Geistlicher.

Basın özgürlüğünde en aşağılarda

Ruhani yönetimindeki İran, en fazla tutuklu gazetecinin bulunduğu ülkeler sıralamasında en üst sıralarda. 2016 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'nde 195 ülke arasında 169. sırada yer aldı. Muhafazakarların kontrolünde olan yargının verdiği keyfi kararlarla gazetecilerin tutuklanması, ılımlı Ruhani döneminde de hız kesmedi.

Fotoğraf: picture-alliance/AP Photo/E. Noroozi

Bölgeler

Kategoriler

İran: Ruhani’nin vaatlerinden geriye ne kaldı?

İran, yeni cumhurbaşkanını seçmek için sandığa gitti. 4 yıl önce Ruhani, seçmenlerine siyasi tutukluların serbest bırakılması, daha fazla düşünce özgürlüğü ve eşitlik vadetmişti. Vaatlerin ne kadarını gerçekleştirdi?

Daha fazla özgürlük

Kısıtlanan güç

“Enkaz devraldım”

Söz verdiği Aile Bakanlığı kurulmadı

İzolasyondan kurtulma

Kadınların giyimi halen sıkı denetim altında

Muhalif serbest bırakılması

Temel haklar bildirgesi

Basın özgürlüğünde en aşağılarda

İran: Ruhani’nin vaatlerinden geriye ne kaldı?

İran, yeni cumhurbaşkanını seçmek için sandığa gitti. 4 yıl önce Ruhani, seçmenlerine siyasi tutukluların serbest bırakılması, daha fazla düşünce özgürlüğü ve eşitlik vadetmişti. Vaatlerin ne kadarını gerçekleştirdi?

İlgili İçerikler