1 Mayıs İşçi Bayramı: Protesto ve kutlama bir arada

Pek çok ülkede 1 Mayıs, işçilerin haklarını savundukları ve kimi zaman da bazı grupların şiddete başvurması nedeniyle arbedelerin yaşandığı bir gün. Ancak fotoğrafta Berlin-Kreuzberg’deki göstericiler gibi insanların çoğu barışçıl protestolar düzenliyor. "İşçi Bayramı"nın hikayesi oldukça eskiye dayanıyor.

Her ne kadar artık sendikalar küçük bir role sahip olsalar da, 1 Mayıs İşçi Bayramı ABD’deki işçi hareketiyle ortaya çıktı. 1 Mayıs 1886’da, işçiler genel grev için ilk kez çağrıda bulundu. Günlük 14 yerine 8 saatlik mesailer talep edilen gösterilerde birçok eylemci hayatını kaybetti. Dört yıl sonrasında da dünya genelinde milyonlarca kişi 1 Mayıs’ta sokaklara çıkmaya başladı.

19. yüzyılın sonundan bu yana uluslararası işçi hareketi, 1 Mayıs’ı "İşçi Bayramı" olarak kutluyor. O zamanlar Almanya’da yaşayanlar da sokaklara çıktı. Ancak o gün henüz resmi tatil değildi. Hitler yönetime geldiği 1933 yılında durum değişti ve 1 Mayıs “Ulusal resmi tatil” ilan edildi. Başında olduğu Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP) ile gösterişli geçit törenleri düzenlendi. Ancak...

...birkaç gün sonra Hitler’in gerçek planı belli oldu. 2 Mayıs 1933’te taaruz bölüğü olarak adlandırılan SA birlikleri sendika merkezleri ve ofislerini bastı. Üst düzey yetkililer cezaevine veya toplama kampına gönderildi. Sonraki 1 Mayıs artık "İşçi Bayramı" değil, sadece "Alman halkının ulusal tatili"ydi. Naziler bir potansiyel rakibini daha ortadan kaldırmıştı.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra, Doğu ve Batı Almanya kendi yollarına gitti. Müttefik Kontrol Komisyonu 1 Mayıs 1946’yı resmi tatil olarak onaylamasına rağmen, mitinglerin sadece sınırlı bir şekilde gerçekleştirilmesine izin verildi. Demokratik Almanya Cumhuriyeti ve diğer sosyalist ülkelerde durum farklıydı. Almanya Sosyalist Birlik Partisi (SED) daha 1946 yılında 1 Mayıs gösterilerine başladı.

Rusya ve onun kardeş Sosyalist devletlerinde İşçi Bayramı etkinliklerine katılım zorunluydu. Siyasi büyüklerin sert bakışları altındaki kortej yürüyüşü zorunluluktu. Evlerin bayraklarla süslenmesi gerekiyordu.

Fransa’da İşçi Bayramı "Fête du Travail" 1920’den beri resmi tatil. Fakat kısa süre sonra gösterilerin konusu sadece işçilerin talepleri değildi. Bu gün 68 hareketi öğrencilerinin de endişelerini dile getirmek için vesile oldu. Vietnam Savaşı’na karşı seslerini bu protestolarda yükselttiler.

1 Mayıs’ta Almanya’da da farklı konular gündeme getirildi. Örneğin, 1978’de Dortmund’taki sendika gösterisinde işçi sınıfı çocuklarına da yüksek öğrenim imkanı sağlanması için Gesamtschule olarak adlandırılan kapsamlı bir okul açılması talepleri yükseldi. O zamanlar liseler elitist olarak kabul edilirdi ve işçi sınıfı için erişilmesi zordu.

Alman Sendikalar Birliği (DGB) tarafından organize edilen işçi protestoları ve mitingler Almanya’da hala çok yaygın. Bu yılki DGB sloganı "Dayanışma, çeşitlilik, adalet". DGB, 1949’dan beri tüm sendikaların çatı organizasyonu ve ülke çapında 1 Mayıs kutlamalarını organize ediyor.

Klasik sendika gösterilerine ek olarak, madalyonun bir de diğer yüzü var. Burada “Devrimci 1 Mayıs Gösterisi” katılımcıları Berlin’de bir banka şubesinin camlarını kırıyor. Aşırı sol ve sağ eğilimli grupların protesto eylemleri vandalizm ve yaralanmalarla sonuçlanıyor. Bunun yanı sıra Neonazi yürüyüşlerine karşı çoğunlukla barışçıl mitingler düzenleniyor.

Fransa’da 1 Mayıs 2017’deki protestoların odağında cumhurbaşkanı adayı Marine Le Pen ve partisi sağ popülist Ulusal Cephe de vardı. Femen aktivistleri Hitler selamı ve bayraklarıyla Nazi diktatörlüğüyle karşılaştırma yaptı. Gösterilerde bir önceki yıla göre üç kat fazla katılımla 30 bin kişi yer aldı.

Sovyetler Birliği’nin çöküşüyle şimdilik büyük Mayıs mitingleri de sona erdi. Ama milenyumun başlangıcından bu yana özellikle Putin ve yakınındakilere bağlılık göstergesi olarak bir geri dönüş yaşanıyor. Ancak başka Mayıs gösterileri de var. Cesur vatandaşlar sokaklara çıkıp hükümeti protesto ediyorlar.

Polise karşı taş: Venezuela’daki protestolar iktidara karşı düzenleniyor. Muhalefet, geçen yıl 1 Mayıs’ta Cumhurbaşkanı Maduro’ya karşı ülke çapında protesto çağrısında bulundu. Maduro, 2017’de muhalefet kontrolündeki parlamentoyu feshetti ve AB ülkeye çok sayıda yaptırım uygulamaya başladı.

Çoğu insan için 1 Mayıs herşeyden önce "İşçi Bayramı"nı kutlama, arkadaşları ve aileleriyle güzel bir gün geçirme vesilesi olarak kabul görüyor. Bu amaçla yeni gelenekler ortaya çıktı. Berlin’deki “Myfest” halk festivali havasıyla, 1 Mayıs’ta yaşanan arbedelere karşı çıkmak üzere 2003 yılında başladı.