فناوری‌‌های انقلابی که میدان‌های جنگ را متحول کردند

بیش از صد کارشناس اخیرا در نامه‌ای به سازمان ملل متحد از این سازمان خواستند تا به‌کارگیری سلاح‌های کشنده‌ای را که بدون دخالت انسان کار می‌کنند، ممنوع کند. با اینکه هنوز از "روبات‌های قاتل" در عمل خبری نیست، اما پیشرفت‌ها در زمینه هوش مصنوعی موجب شده تا این ایده به واقعیت نزدیکتر شود. به گفته کارشناسان روبات‌های قاتل پس از باروت و بمب اتمی "سومین انقلاب" در زمینه پیشبرد جنگ‌ها هستند.

نخستین فناوری که منجر به بروز انقلاب در پیشبرد جنگ شد، در چین ابداع شد. در قرن ده تا دوازدهم میلادی در چین از پودری سیاه‌رنگ برای هل دادن پرتابه به سمت جلو در تفنگ‌های ساده استفاده می‌شد. طی دو قرن بعد این پودر سیاه رفته رفته از خاور میانه به اروپا راه پیدا کرد و جای تیر و کمان را در جنگ‌ها گرفت.

اختراع باروت منجر به استفاده از توپخانه در میدان‌های جنگ شد. در قرن ۱۶ میلادی ارتش‌ها با بکارگیری توپ‌های ساده و شلیک به سمت نیروهای پیاده‌نظام دشمن مانع از پیشروی آن‌ها می‌شدند. این توپ‌ها همچنین نقش مؤثری در خراب کردن دژهای دفاعی طرف مقابل داشتند.

اواخر قرن ۱۹ میلادی اختراع مسلسل بعد جدیدی به صحنه‌های جنگ اضافه کرد. سربازان حالا با کمک مسلسل می‌توانستند از پشت سنگر‌هایشان در عرض چند ثانیه با سرعتی زیاد نیروهای دشمن را که در حال نزدیک شدن به آنان بودند، به رگبار ببندند. کارآیی ویرانگر و مرگبار مسلسل، خود را در جنگ جهانی اول به خوبی نشان داد.

اختراع نخستین هواپیما در سال ۱۹۰۳ نیز از چشم برنامه‌ریزان و مغزهای متفکر جبهه‌های جنگ بدور نماند. ارتش آمریکا شش سال بعد نخستین هواپیمای نظامی خود را خرید که "Wright Military Flyer" نام داشت. در سال‌های بعد آزمایش‌های بیشتری با هواپیماهای توسعه‌یافته انجام شد. در پایان جنگ جهانی دوم بمب‌افکن‌ها جزو ثابت و از ملزومات اصلی نیروهای هوایی ارتش در بسیاری از کشورها بودند.

تا پیش از جنگ جهانی اول سربازان و اسب‌ها نقش اصلی در جابه‌جایی تجهیزات و ادوات جنگی را داشتند. در زمان جنگ جهانی اول تانک‌ها و خودروهای نظامی جای سربازان و اسب‌ها را گرفتند. نتیجه این تغییر پیشروی سریع‌تر نیروهای نظامی و خرابی‌های بیشتر بود. آلمان نازی‌ در آن زمان از این امکان جدید برای پیشبرد سیاست‌های جنگی خود از جمله استراتژی "جنگ‌های برق‌آسا" استفاده کرد.

هر چند توپخانه عاملی مؤثر در میدان‌های جنگی بود، اما با این حال برد توپ‌ها چندان زیاد نبودند. تا اینکه در جنگ جهانی دوم نخستین موشک‌ها وارد صحنه شدند. موشک‌ها اهدافی در فاصله چند صد کیلومتری را از میان می‌بردند. نخستین موشک به نام "وی۲" (V2) که ساخت آلمان بود، ساختار ساده‌ای داشت و بعدها پایه ساخت تمام موشک‌ها و سامانه‌های پرتاب‌کنند‌ه‌ای شد که می‌توان آنها را با کلاهک‌های هسته‌ای مجهز کرد.

اواخر جنگ جهانی دوم نخستین جت‌های جنگی با موتورهای پرقدرت در کنار هواپیماهای ملخی به کار گرفته شدند. جت‌های جنگی به واسطه سرعت فوق‌العاده بالای‌شان می‌توانستند سریعتر به هدف برسند. در عین حال سرنگون کردن آنها نیز کار دشواری بود. پس از جنگ جهانی دوم فناوری جت‌های جنگی به طرز چشمگیری توسعه یافته و تکمیل شد.

۶ اوت سال ۱۹۴۵ زمانی که آمریکا نخستین بمب اتمی را بر فراز هیروشیما منفجر کرد، "دومین انقلاب" در زمینه پیشبرد جنگ رقم خورد. در این واقعه بین ۶۰ تا ۸۰ هزار نفر درجا کشته شدند. در سال‌های جنگ سرد میان ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی، سبقت گرفتن از یکدیگر برای تجهیز زرادخانه‌های هسته‌ای موجب ایجاد رعب و وحشتی فراگیر نسبت به احتمال بروز یک جنگ هسته‌ای شد.

در دهه‌های گذشته استفاده از کامپیوترها در راستای پیشبرد جنگ به شدت فراگیر شده است. از طریق کامپیوتر ارتباطات نظامی بسیار سریع‌تر و ساده‌تر شده و کارایی و دقت بسیاری از سلاح‌های جنگی نیز بهبود یافته است. نیروهای مسلح در سال‌های گذشته به طور فزاینده‌ای تمرکز خود را روی توسعه توانایی‌های سایبری برای دفاع از زیرساخت‌ها و حمله به دشمنان در فضای سایبری گذاشته‌اند.