گزارش تصویری؛ وداع با سیدنی پوآتیه، مروارید سیاه هالیوود

سیدنی پوآتیه، یکی از ستارگان بزرگ هالیوود روز جمعه ۷ ژانویه (۱۷ دی) در سن ۹۴ سالگی درگذشت. او نخستین ستاره سیاهپوست هالیوود محسوب می‌شود؛ ستاره‌ای که با درخشش خود در فیلم‌های متعدد نه تنها افتخارات زیادی کسب کرد که راه را برای دیگر بازیگران سیاهپوست هموار ساخت.

سیدنی پوآتیه در ۲۰ فوریه ۱۹۲۷ به دنیا آمد. در سن ۱۸ سالگی راهی نیویورک شد و نخستین تجربه‌های خود را در صحنه تئاتر کسب کرد. در آغاز دهه ۵۰ میلادی راهی هالیوود شد. "راه خروجی نیست" (محصول ۱۹۵۰) اولین فیلم سینمایی پوآتیه محسوب می‌شود. او در این فیلم نقش پزشکی سیاهپوست را بازی می‌کند که بیماری سفیدپوست نمی‌خواهد توسط او تحت درمان قرار گیرد. این فیلم به‌طور جدی به مسئله تبعیض نژادی در آمریکا می‌پردازد.

"ستیزه‌جویان" (محصول ۱۹۵۸) یکی از فیلم‌های به‌یادماندنی با بازیگری سیدنی پوآتیه (راست) و تونی کرتیس (چپ) محسوب می‌شود. درخشش هر دوی آنها سبب شد که نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد شوند، اگر چه این جایزه در نهایت نصیب هیچیک از این دو نشد. پوآتیه اما توانست در جشنواره فیلم برلین در سال ۱۹۵۸ جایزه بهترین بازیگر مرد را به خاطر نقش‌آفرینی در "ستیزه‌جویان" به دست آورد.

پوآتیه یک سال بعد در فیلم "پورگی و بِس" (Porgy and Bess) نقش‌آفرینی کرد؛ فیلمی در ژانر موزیکال که توانست جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم موزیکال و همچنین جایزه اسکار بهترین موسیقی فیلم را در سال ۱۹۵۹ به دست آورد. سیدنی پوآتیه برای نقش‌آفرینی در این فیلم نامزد جایزه گلدن گلوب برای بهترین بازیگر نقش اول مرد شده بود.

پوآتیه (چپ) در دهه پنجاه میلادی در فیلم‌های متعددی نقش‌آفرینی کرد، از جمله "دسته فرشتگان" (محصول ۱۹۵۷). این فیلم که داستان آن در دوران جنگ داخلی آمریکا می‌گذرد، براساس رمانی به همین نام نوشتهٔ رابرت پن وارن (سال ۱۹۵۵) ساخته شده‌ است.

"زنبق‌های مزرعه" که در سال ۱۹۶۳ به پرده سینماها راه یافت، از فیلم‌های موفق سیدنی پوآتیه محسوب می‌شود که جوایز متعددی را برای او به ارمغان آورد. این فیلم که با بودجه‌ای بالغ بر تنها ۲۴۷ هزار دلار ساخته شد، از لحاظ گیشه نیز بسیار موفق بود و ۷ میلیون دلار فروش داشت.

پوآتیه در این فیلم نقش مردی را بازی می‌کند که ماشینش در راه خراب می‌شود. او ماشینش را کنار می‌زند تا از چند راهبه‌ای که در آنجا هستند، آب بگیرد. راهبه‌ها که قصد ساختن کلیسایی را دارند، او را هدیه‌ای الهی می‌دانند که می‌تواند به آنها در ساخت کلیسا کمک کند. پوآتیه برای بازی درخشانش در این فیلم جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد را دریافت کرد و اولین هنرپیشه سیاهپوست بود که این افتخار را کسب کرد.

"زنبق‌های مزرعه" در جشنواره فیلم برلین نیز به نمایش درآمد. پوآتیه که برای نقش‌آفرینی در این فیلم جایزه اسکار و همچنین جایزه گلدن گلوب برای بهترین بازیگر نقش اول مرد را دریافت کرده بود، جایزه‌ای دیگری نیز نصیبش شد: خرس نقره‌ای جشنواره برلیناله به عنوان بهترین بازیگر نقش اول مرد. تصویر: پوآتیه در حال دادن امضا به طرفدارانش در برلیناله در سال ۱۹۶۴.

"تکه‌ای آبی" در سال ۱۹۶۵ در سینماها اکران شد. پوآتیه در این فیلم در نقش مردی ظاهر می‌شود که به زنی جوان و نابینا کمک می‌کند تا جای خود را در زندگی پیدا کند. نژادپرستی و تبعیض نژادی و همچنین وضعیت اقلیت‌ها از موضوعاتی است که این فیلم می‌کوشد به آن‌ها بپردازد. تصویر: نمایی از فیلم "تکه‌ای آبی" با بازیگری سیدنی پوآتیه و الیزابت هارتمن.

اکثر فیلم‌های که سیدنی پوآتیه در آن‌ها بازیگری کرده، به ویژه در دهه‌های ۵۰ تا ۷۰ میلادی، به مسئله نژادپرستی و تبعیض نژادی در آمریکا می‌پردازند. "در گرمای شب" (محصول ۱۹۶۷) از جمله این فیلم‌هاست. این اثر سینمایی مجموعا نامزد دریافت ۷ جایزه اسکار شد و در پنج رشته نیز تواسنت این جایزه را شکار کند، از جمله جایزه بهترین فیلم.

یکی دیگر از فیلم‌های به‌یادماندنی پوآتیه در دهه ۶۰ میلادی "حدس بزن چه کسی برای شما می‌آید" است؛ فیلمی که در آن ستارگانی بزرگ چون اسپنسر تریسی (دوم از چپ) و کاترین هپبورن (چپ) نیز حضور داشته‌اند. این فیلم در مجموع در ده رشته نامزد دریافت جایزه اسکار شد.

پوآتیه (راست) در این فیلم نقش پزشکی را بازی می‌کند که پس از ۱۰ روز آشنایی و گذراندن تعطیلات با دختری سفیدپوست (با بازیگری کاترین هاوتن) به دیدن پدر و مادر دختر می‌روند. آنها که قصد ازدواج دارند، با مقاومت والدین روبرو می‌شوند که علیرغم افکار و اندیشه‌های آزاد خود مخالف این ازدواج هستند. "حدس بزن چه کسی برای شام می‌آید" با بودجه‌ای ۴ میلیون دلاری ساخته شد، اما نزدیک به ۵۷ میلیون دلار فروش داشت.

"مرد از دست رفته" که در سال ۱۹۶۹ اکران شد، فیلمی بود که پوآتیه در آن با جوانا شیمکوس (چپ) آشنا شد. این دو در سال ۱۹۷۶ میلادی با یکدیگر ازدواج کردند. شیمکوس دومین همسر پوآتیه محسوب می‌شود. زندگی مشترک این دو تا پایان عمر پوآتیه ادامه داشت و حاصل آن شش فرزند و ده‌ها نوه و نتیجه است.

سیدنی پوآتیه نه تنها در جلوی دوربین که پشت دوربین نیز قرار داشته است. او در سال ۱۹۷۲ برای اولین بار سراغ کارگردانی رفت و در طول فعالیت حرفه‌ای خود نیز کارگردانی ۹ فیلم را برعهده داشت، از جمله فیلم کمدی "روح پدر" که در سال ۱۹۹۰ به نمایش درآمد. تصویری از پوآتیه در صحنه فیلمبرداری "روح پدر".

فیلم "شنبه شب در محله" که در سال ۱۹۷۴ ساخته شد، از فیلم‌هایی است که سیدنی پوآتیه (وسط) در آن هم نقش اول را بازی کرده و هم کارگردانی آن را برعهده داشته است. این فیلم در ژانر کمدی جنایی ساخته شده است.

سیدنی پوآتیه در دهه هشتاد میلادی تنها در دو فیلم نقش‌آفرینی کرد. یکی از آنها "نیکیتا کوچولو" بود که در ژانر فیلم‌های جاسوسی ساخته شده است. این فیلم پرهیجان در سال ۱۹۸۸ اکران شد. تصویر: نمایی از فیلم "نیکتا کوچولو" با بازیگری سیدنی پوآتیه و ریور فینیکس (راست).

نخستین فیلم سینمایی که پوآتیه در دهه نود میلادی در آن بازیگری کرد، "شیادان" (محصول ۱۹۹۲) بود که در آن ستارگان معروفی چون رابرت ردفورد (چپ) نیز نقش‌آفرینی کرده‌اند. این فیلم پرهیجان نه تنها با استقبال منتقدان روبرو شد، بلکه از لحاظ گیشه نیز بسیار موفق بود و بیش از ۱۰۵ میلیون دلار فروش داشت.

فیلم اکشن و مهیج "شغال" (محصول ۱۹۹۷) که با الهام از رمان معروف فردریک فورسیت به همین نام ساخته شد، از دیگر فیلم‌ها با بازیگری پوآتیه در دهه ۹۰ میلادی است. در این فیلم ستارگانی چون ریچارد گیر (راست) و بوریس ویلیس نیز نقش‌آفرینی کرده‌اند. "شغال" که با بودجه‌‌ای ۶۰ میلیون دلاری ساخته شده بود، نزدیک به ۱۶۰ میلیون دلار فروش داشت.

در سال ۲۰۰۲ میلادی اسکاری دیگر نصیب سیدنی پوآتیه شد. آکادمی اسکار به پاس یک عمر فعالیت هنری و سینمایی جایزه افتخاری این آکادمی را به او اهدا کرد.

در هفتاد و چهارمین دوره از مراسم اسکار که جایزه افتخاری به پوآتیه اهدا شد، شماری از اعضای خانواده‌اش نیز او را همراهی کردند. تصویر: سیدنی پوآتیه به همراه همسرش جوانا شیمکوس (دوم از راست) و دو دخترش سیدنی (چپ) و آنیکا (راست).

در سال ۲۰۰۹ افتخاری دیگر نصیب سیدنی پوآتیه شد. در آن سال باراک اوباما، رییس جمهوری وقت آمریکا نشان افتخار ریاست جمهوری را به او اهدا کرد.

"زندگی ساده نوآ دیربورن" که فیلمی تلویزیونی (محصول ۱۹۹۹) است، از آخرین آثاری محسوب می‌شود که پوآتیه در آن‌ها نقش‌آفرینی کرد. او در سال ۲۰۰۱ برای آخرین بار برای حضور در فیلمی تلویزیونی جلوی دوربین رفت. تصویر: نمایی از فیلم "زندگی ساده نوآ دیربورن".

در پیادروی مشاهیر هالیوود، ستاره‌ای نیز به پاس سیدنی پوآتیه به او اختصاص یافته است. در روز ۷ ژانویه ۲۰۲۲ در پی انتشار خبر درگذشت این ستاره، طرفدارانش با گل و شمع یاد او را گرامی داشتند.