کبوتر صلح؛ نمادی که دوباره به صحنه برمی‌گردد

یوستوس بکر، هنرمند آلمانی این کبوتر عظیم را بر دیوار ساختمانی که در منطقه بانک‌ها در شهر فرانکفورت قرار دارد، کشیده است. شاخه زیتونی که این کبوتر به همراه دارد، به رنگ پرچم اوکراین است. این اثر هنری بزرگ در عرض تنها سه روز خلق شد.

مردم عهد باستان بر این باور بودند که کبوتران از نیرویی ویژه برخوردارند. کبوتر سمبل پاکی و معصومیت بود. از آنجایی که در بدن کبوتران کیسه صفرا وجود ندارد، انسان‌ها بر این باور بودند که این پرنده از شر و تلخی مبراست. کبوتر به خاطر لطافت‌شان نمادی از زنانگی محسوب می‌شود. کبوتران سفید در آثار نقاشی، از همراهان آفرودیت، الهه عشق بوده‌اند.

نوح پیامبر، پس از گذشت چهل روز در کشتی کبوتری را راهی کرد تا در گشت و گذار خود شاید نقطه خشکی در میان آب‌ها پیدا کند. بازگشت کبوتر با یک شاخه زیتون نه تنها به معنای پایان سیل است، بلکه آشتی با پروردگار.

کبوتری که پیکاسو، نقاش معروف از آن طرح‌ها و نقاشی‌های گوناگونی آفریده، از دهه پنجاه میلادی قرن گذشته به نماد جنبش صلح بدل شد. پیکاسو این سوژه را در بسیاری از آثارش استفاده کرد و حتی برای دخترش نیز نام پالوما را برگزید که در زبان اسپانیایی به معنای کبوتر است.

"کبوترهای" پیکاسو الهام‌بخش هنرمندان متعددی بوده‌اند، از جمله لو کوربوزیه، معمار و طراح بنام سوئیسی‌- فرانسوی. او تندسی تحت عنوان "دست گشوده" خلق کرد که در چاندیگرا در هندوستان قرار دارد. در این طرح که از دهه پنجاه میلادی به یکی از سمبل‌های استقلال هند بدل شد، یک دست با یک کبوتر صلح در هم تنیده‌اند.

کبوتر سفید اکنون به نمادی کلیدی و جزیی جدایی‌ناپذیر از جنبش صلح در سراسر جهان بدل شده است. جای این کبوتر در هیچ یک از تظاهراتی که در راه صلح و دوستی برگزار می‌شوند، خالی نیست. کبوتری سفید بر پس‌زمینه‌ای آبی‌رنگ طرحی است که میکا لائونیس، طراح فنلاندی در دهه هفتاد میلادی خلق کرد.

کبوترهای سفید در جهان امروزی تنها در تظاهرات و اعتراضات جنبش صلح نقش بازی نمی‌کنند. در رویدادهای بزرگ ورزشی یا جشن‌های عروسی هم، آنها را از قفس آزاد می‌کنند تا نوید آشتی و دوستی باشند.

در تابستان سال ۲۰۲۱ میلادی بیش از ۱۵ هزار کبوتر کاغذی در کلیسای جامع لیورپول در چیدمانی از پیتر واکر به شکل آویزان به نمایش درآمدند. بازدیدکنندگان این امکان را داشتند که با کبوتر‌های کاغذی دست‌ساز خود این مجموعه را بسط دهند.

گروه تئاتر برلین که سرپرستی آن را زمانی برتولت برشت برعهده داشت، در واکنش به حمله روسیه به اوکراین، پرده صحنه را به "کبوتر پیکاسو" مزین کرد. کاری برای نشان‌ دادن همبستگی با مردم اوکراین و تاکید بر راهکار‌های مسالمت‌جویانه.

رژه معروف کارناوال کلن در این دوره به خاطر جنگ اوکراین به تظاهرات صلح بدل شد. بیش از ۲۵۰ هزار نفر در این مراسم به خیابان‌ها آمدند تا پشیبانی خود را از مردم اوکراین ابراز کنند. در یکی از مجسمه‌هایی که در این رژه عرضه شد، یک کبوتر صلح دیده می‌شد که پرچم روسیه آن را به خون کشیده است.