افغانستان؛ بی‌ثباتی دولت و بی‌پناهی مردم

اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان خظاب به مردم گفته بود که ارتش را برای مقابله با طالبان بسیج می‌کند و هیاتی برای مذاکره با آنها تشکیل می‌دهد. او عصر یکشنبه کشورش را ترک کرد.

اسلامگرایان طالبان در ‌آستانه ورود به کابل قرار دارند. پس از تصرف حومه کابل و فرار پرسنل دولتی، هلی‌کویترها بر فراز سفارت آمریکا به پرواز در آمدند. دو مقام نظامی آمریکایی گفته‌اند که کارکنان سفارت در تمهیدات امنیتی، اسناد و مدارک حساس را نابود کردند.

طالبان در اطلاعیه‌ای گفته‌اند که پشت دروازه‌های کابل منتظر می‌مانند تا شهر بدون درگیری و مقاومت تسلیم شود و انتقال قدرت بدون خشونت یا توسل به زور انجام گیرد. تصویر صحنه‌ای از رژه پیروزی آنها در شهر هرات را نشان می‌دهد.

جولان شبه‌نظامیان، هرج و مرج و بیا و بروی طالبان در خیابان‌های جلال آباد؛ شهری که شامگاه شنبه تسلیم و تصرف شد. طالبان در اطلاعیه‌ای پس از رسیدن به دروازه‌های کابل وعده کرده‌اند که به جان و مال و کرامت کسی آسیبی نمی‌زنند و تهدیدی متوجه هیچ کس نخواهد بود.

جنب و جوشی توام با بلاتکلیفی و ترس در کابل. طالبان اعلام کرده که حکومت افغانستان مسئول تامین امنیت است و از شهروندان خواسته است که برای ترک کشور تقلا نکنند.

شهرهای افغانستان یکی پس از دیگری به سادگی و بدون مقاومت سقوط کردند و کابل، تنها دژی بود که باقی‌ماند. سکنه شهر با سراسیمگی به تکاپو افتاده‌اند تا مکان امنی پیدا کنند و ترجیحا به کشور دیگری بگریزند. آشفتگی و حس ناامنی در پایتخت افغانستان موج می‌زند.

سکنه شهرهایی که تصرف شده‌اند به کابل سرازیر شده‌اند و پارک‌ها مملو از آوارگان است. مدیر سازمان امدادی کاریتاس از اسکان ۲۰ هزار نفر در مساجد و مدارس خبر داده است. ترس از جان وبلاتکلیفی در بین بی‌خانمان شدگان موج می‌زند.

پارک‌ها و فضاهای باز کابل از مردم وحشت زده، گرسنه و در به در مملو شده‌اند. زنان و کودکان بیش از همه در رنج‌اند. اکثر بی‌خانمان‌‌ها، خانواده‌هایی هستند که از ولایات شمالی با دست خالی به کابل گریخته‌اند.

این افراد کمی خوش شانس‌نر بوده‌اند که توانسته‌اند چند تکه فرش و زیرانداز در زمان فرار برای خود بردارند. آنها که در مسجد یا مدرسه سرپناهی نیافته‌اند، در پارک "شهر نو" می‌خوابند. تامین غذا، آب، نیازهای بهداشتی و حفظ سلامتی به عهده خودشان است.

فرودگاه کابل فقط پروازهای خروجی دارد و تنها هواپیماهایی اجازه فرود درآن را دارند که ماموریت‌‌شان بازگرداندن دیپلمات‌های آمریکایی است. گروه‌هایی از شهروندان افغانستان که تمکن بیشتری دارند، دار و ندار خود را برداشته‌ و راهی کشور دیگری هستنند.

در شهر مردم جلوی بانک‌ها صف کشیده‌اند و در فرودگاه، جلوی باجه‌های کنترل گذرنامه. گروهی سراسیمه در حال ترک افغانستان هستند. مهم نیست برای کجا بلیط پیدا کنند. مهم آن است که از مهلکه دور شوند.

آنها که گذرنامه یا پول کافی ندارند، جایی نزد همسایگان را می‌جویند. در مرزها اما نگهبانان مسلح و سیم‌های خاردار انتظار آنها را می‌کشند. اینجا گذرگاه چمن، مرز پاکستان و سربازی که مامور بازگرداندن آوارگان و جنگ‌زدگان افغان است.

صف متقاضیان ویزا در برابر سفارت جمهوری اسلامی در کابل. بسیاری از افغان‌ها در روزهای گذشته خود را زمینی به ایران رسانده‌‌اند؛ کشوری که میزبان دیرین میلیون‌ها مهاجر و جنگزده بوده اما حقوق آنها را نادیده گرفته است.

گذرگاه مرزی چمن در پاکستان. هر کس مدرک معتبری برای ورود به پاکستان نداشته باشد، بازگردانده می‌شود. هیچ یک از همسایگان از جنگ‌زدگان و آوارگان استقبال نمی‌کند.

نام این گذرگاه مرزی "دروازه صلح" است. نامی بی‌مسما برای آوارگان جنگ و بن بستی برای آنها که بقجه‌های خود را به کول کشیده‌اند تا از معرکه دور باشند.

اگر طالبان بر افغانستان حاکم شوند، قوانین این گروه از جمله سنگسار برای زنا، قطع دست و پا به خاطر دزدی و جلوگیری از مدرسه رفتن دختران بعد از ۱۲ سالگی دوباره به جریان می‌افتد. بازگشت به عصر حجر.