تصویر: زنبورداری و فرایند تولید عسل در هرات

زنبورداری از هشت سال قبل آغاز شد. ابتدا 10 صندوق زنبور از وزارت زراعت به هرات فرستاده شد. حالا صدها صندوق در 312 فارم زنبورداری در هرات وجود دارد.

ولایت هرات تنها در سال گذشته 20 هزار کیلوگرام عسل تولید کرده بود. امسال انتظار می رود تولیدات عسل این ولایت به 25 تُن برسد. صدها تن در هرات حالا به شغل زنبورداری مشغول هستند. آنها از شغل شان راضی هستند؛ هرچند زنبورها گاهی نیش شان می زنند. بیش از 30 درصد زنبورداران در هرات زنان هستند.

قبل از این بادهای شدید موسوم به "بادهای 120 روزه" در هرات زنبورداری را با مشکل روبرو کرده بود. با ایجاد کمربند سبز و کاهش سرعت این بادها، حالا زنبورها هم عسل تولید می کنند و هم فرایند گرده افشانی و افزایش حاصلات باغ ها را انجام می دهند.

هر کیلو عسل در هرات از 800 تا 1000 افغانی به فروش می رسد که تقریبا معادل 20 دالر امریکایی است. این پول خوبی است. زنبورداری حتی برخی ها را از کشت مواد مخدر نیز باز داشته است. مشکل اساسی اما واردات عسل های طبیعی و مصنوعی از کشورهای همسایه است که با قیمت ارزانتر به فروش می رسند. تولید و بسته بندی عسل همچنان ابتدایی انجام می شود.

میرویس سادات مدیر بخش حشرات مفیده در ریاست زراعت ولایت هرات است. او خودش هم به زنبورداری مشغول است. او می گوید مهمترین وسیله زنبورداری شانه است؛ جایی که در اصل خانه زنبورهاست. زنبورها درروی این شانه ها عسل را تولید می کنند.

عسل که از روی شانه ها به دقت و با در نظر داشت رعایت کمترین تلفات زنبور پاک شد؛ موم از عسل جدا می شود و به داخل این دستگاه ریخته شده و به سرعت چرخانده می شود. سپس عسل برای بسته بندی آماده است.

زنبورداری نیاز به آموزش دارد تا به درستی از زنبورها مراقبت شود و در مقابل آفت ها از آنان حفاظت گردد. زنبورهای عسل به همان اندازه که به سرعت تعدادشان زیاد می شود، در مقابل عوامل مخرب محیطی می توانند به سرعت از بین بروند.

محمد نبی یکی از زنبورداران هرات است که از 200 صندوق زنبور عسل هر سال بیش از هزار کیلوگرام عسل به دست می آورد. او از این کارش راضی است و می خواهد فارم زنبورداری اش را توسعه دهد.

در حال حاضر 10 دوکان مخصوص فروش عسل در ولایت هرات وجود دارد. مشتریان این دوکان ها علاوه بر مصرف کنندگان داخلی، گردشگران و باشندگان دیگر ولایت های کشورهستند.

نمونه ای از عسل تولید و بسته بندی شده در ولایت هرات. بسته بندی این عسل تقریبا استاندارد است. خیلی از زنبورداران عسل شان را بدون بسته بندی به فارم ها و شرکت های تولیدی بزرگتر می فروشند.