طالبان محدودیت‌های بیشتری بر رسانه‌ها وضع کردند

مرکز خبرنگاران افغانستان با نشر بیانیه‌ای گفته است که طالبان دستورالعمل رسانه‌ای جدید را در اختیار رسانه‌ها قرار داده و گفته اند که پس از این «نشر برنامه زنده و نقد قوانین و پالیسی‌های» اداره این گروه توسط رسانه‌ها «ممنوع» می‌باشد. دستورالعمل گفته است که رسانه‌ها اجازه ندارند در بحث‌های رسانه‌ای «مهمانان تائید نشده» را دعوت کنند.

صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!

در بیانیه مرکز خبرنگاران آمده است: «این دستورالعمل تلاش تازه در راستای تضعیف بیش از پیش و به حاشیه راندن رسانه‌های آزاد می‌باشد.» این مرکز از طالبان خواسته است تا از تلاش برای سرکوب رسانه‌های آزاد خودداری کنند.

محدودیت طالبان بر رسانه‌ها از سه سال بدینسو ادامه دارد. این گروه در ابتدا بر نحوه پوشش زنان خبرنگار محدودیت وضع کردند، چنانچه رسانه‌ها در ولایت خوست اجازه ندارند تماس‌های تلفونی زنان را نشر کنند. این گروه برنامه‌های تفریحی را در رسانه‌ها ممنوع کرده و در این مدت شماری از خبرنگاران توسط طالبان زندانی نیز شده اند.

براساس این اعلامیه، طالبان روز شنبه، ۳۱ سنبله ۱۴۰۳، در نشستی با مسئولان شماری از رسانه‌ها این دستورالعمل را به آنان ابلاغ کرده و به آنان گفته است کسانی که مورد تائید حاکمیت طالبان نیست نباید در بحث‌های رسانه‌ای حضور یابند.

مرکز خبرنگاران افغانستان گفته است که در این نشست، وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان دستور ۸ ماده‌ای را به نمایندگان رسانه‌ها ابلاغ کرده و حداقل سه ماده این دستورنامه محدودیت‌های تازه را بر فعالیت‌های رسانه‌ای وضع می‌کند.

براساس این دستورنامه، رسانه‌ها اجازه ندارند بحث‌های رسانه‌ای را به صورت زنده نشر کنند، بلکه باید «این بحث‌ها ابتدا ثبت و بعداً نشر شوند.»

دستورنامه فهرستی از مهمانان رسانه‌ای را در اختیار نمایندگان رسانه‌ها قرار داده و از آنان خواسته که پس از این تنها کسانی در این بحث‌ها دعوت شوند که نام شان در این فهرست وجود دارد.

براساس اعلامیه مرکز خبرنگاران افغانستان، در صورتی که یک رسانه می‌خواهد مهمانی را خارج از این فهرست دعوت کند، باید از وزارت اطلاعات و فرهنگ اجازه بگیرد.

این دستورنامه از رسانه‌ها خواسته تا هر روز صبح فهرست برنامه‌ها و مهمانان بحث‌های سیاسی را با ریاست نظارت بر نشرات وزارت اطلاعات و فرهنگ شریک سازند و تنها پس از تائید این برنامه‌ها می‌توانند به ثبت و نشر آن اقدام کنند. این دستورنامه به چالش کشیدن قوانین، پالیسی‌ها و تصمیم‌های طالبان را نیز ممنوع کرده است.

به گفته مرکز خبرنگاران افغانستان، در دستورالعمل گفته شده در صورتی که از این نکات تخلف صورت گیرد، مسئول نشر، گرداننده برنامه، ویراستار و کارشناسان مهمان در بحث‌های رسانه‌ای متخلف شناخته شده و با آنان «مطابق با اصول» برخورد خواهد شد.

مرکز خبرنگاران گفته است که شمار کارشناسان مورد تایید طالبان که به رسانه‌ها داده شده ۶۸ نفر هستند.

این مرکز گفته است که از زمان تسلط دوباره طالبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱، این گروه ۲۱ دستورالعمل رسانه‌ای را برای محدود کردن رسانه‌ها صادر کرده است. یکی از محدودیت‌ها خودداری از نشر تصاویر زنده‌جان‌ها توسط رسانه‌ها می‌باشد.

«فاتحه آزادی بیان را باید خواند»

خبرنگارانی که در داخل افغانستان فعالیت دارند به دلیل محدودیت‌های وضع شده به سختی حاضر به صحبت می‌شوند.

نوید احمد بارکزی، خبرنگار افغان که فعلاً در پاکستان به سر می‌برد و تجربه کار تحت حاکمیت طالبان را دارد، به دویچه وله گفت: «این دستورالعمل به معنای خواندن فاتحه آزادی بیان است، زیرا آزادی رسانه‌ها را محدود می‌کند و رسانه‌های داخل افغانستان دیگر نمی‌توانند براساس اصول خبرنگاری فعالیت کنند.»

بارکزی گفت رسانه‌هایی که در داخل افغانستان نشرات دارند، پیش از این نیز اجازه نداشتند از «فساد، بی‌بندوباری، قانون‌شکنی و رفتارهای خشن طالبان» خبر یا گزارش نشر کنند.

او گفت: «متاسفانه خبرنگاران نمی‌توانند نظر مردم را جویا شود و برای این کار باید اجازه طالبان گرفته شود.» او افزود که با عملی شدن این دستورالعمل «رسانه‌های داخلی به بلندگوهای طالبان تبدیل می‌شوند.»

سانسور پیش و بعد از نشر

یک خبرنگار که در داخل افغانستان فعالیت می‌کند و به دلایل امنیتی نمی‌خواهد نامش در گزارش ذکر شود، به دویچه وله گفت طالبان به هیچ خبرنگاری اجازه نمی‌دهند که از صحنه حوادث جرمی، انفجارها، دزدی و هر اتفاقی که رخ می‌دهد، خبر تهیه کنند یا وارد محل حادثه شوند. او گفت که نیروهای جنایی و استخبارات طالبان «هرگونه که به نفع شان بود»، جزئیات رویداد را در اختیار رسانه‌ها قرار می‌دهند.

این خبرنگار گفت وقتی یک رسانه ‌می‌خواهد با مقامات طالبان مصاحبه کنند، سوالات باید قبلاً با اداره مربوط شریک ساخته شود، بعداً آنگونه که مقامات مورد نظر طالبان می‌خواهند سوالات ترتیب و مصاحبه انجام می‌شود، یعنی خبرنگار اجازه ندارد آنگونه که خود می‌خواهد سوالات خود را از مقام‌های طالبان مطرح کند. او گفت که حتی مقام‌های طالبان سوالات فرمایشی خود را به خبرنگار می‌دهند که باید پرسیده شود.

مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!

او گفت وقتی مصاحبه‌ای ثبت و نشر شود و در جامعه واکنشی به دنبال داشته باشد، طالبان رسانه ‌را مورد بازخواست قرار می‌دهند و بر آنان فشار وارد می‌کنند: «یک وقتی با یک مولوی طالب مصاحبه کردم و پس از نشر، بیش از ۵۰ طالب به من زنگ زدند و گفتند چرا جایی که مولوی لبخند زده را حذف نکردی؟»

این خبرنگار گفت که حتی به یوتیوبران نیز گفته شده که باید تنها سوژه‌هایی را ثبت و نشر کنند که از سوی طالبان به آن‌ها داده می‌شود.