Δύσκολη αρχή για τη νέα Κομισιόν

Με εξαίρεση την καρατόμηση του Γάλλου Τιερί Μπρετόν την τελευταία στιγμή, η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μάλλον δεν επεφύλασσε εκπλήξεις. Δυστυχώς, δεν επεφύλασσε ούτε ευχάριστες εκπλήξεις.

Όσοι ήλπιζαν ότι η πρόεδρος της Κομισιόν θα υλοποιούσε στο ακέραιο τη δέσμευση για ίση εκπροσώπηση ανδρών και γυναικών, μάλλον απογοητεύθηκαν. Αν και πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν «το πάλεψε» και, παρότι αρχικά 17 από τα 27 κράτη-μέλη είχαν προτείνει αποκλειστικά άνδρες για τη θέση του Επιτρόπου, το ποσοστό των γυναικών φτάνει σήμερα το 40%. 

Μάλλον απογοητεύθηκαν και όσοι ήλπιζαν σε έναν ενθαρρυντικό οιωνό για χαλαρή αντιμετώπιση του Συμφώνου Σταθερότητας. Θεματοφύλακας της οικονομικής πολιτικής ανακηρύσσεται, ως φαίνεται, ο αυστηρός Λετονός Ντομπρόφσκις, εκφραστής της δημοσιονομικής πειθαρχίας, χωρίς πλέον να έχει δίπλα του τον συγκαταβατικό Ιταλό Τζεντιλόνι.

Στους χαμένους της νέας πενταετίας είναι και οι θιασώτες της περίφημης «Πράσινης Συμφωνίας», που αποτελούσε κορυφαία προτεραιότητα της Επιτροπής φον ντερ Λάιεν το 2019, σε μία εποχή που οι Πράσινοι σημείωναν πρωτοφανείς εκλογικές επιτυχίες. Αυτή τη φορά η λειτουργία της Επιτροπής περιστρέφεται γύρω από την αμυντική βιομηχανία και όχι τον «οικολογικό μετασχηματισμό» της οικονομίας.

«Αγκάθι» η υποψηφιότητα Φίτο

Απογοήτευση επικρατεί όμως και σε όσους ήλπιζαν ότι τελικά δεν θα περιληφθεί στους κορυφαίους της Κομισιόν ο Ιταλός Ραφαέλε Φίτο από το μετα-φασιστικό κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι. Είναι η πρώτη φορά που ένας πολιτικός με ακροδεξιά «αύρα» αναλαμβάνει θέση αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δίνοντας την ευκαιρία στην Μελόνι να θριαμβολογεί στο εσωτερικό της ακροατήριο ότι «αναγνωρίζεται ο κομβικός ρόλος της Ιταλίας στην Ευρώπη».

Πρόκειται μάλλον για ανυπόστατη περιαυτολογία. Όντως η Ιταλία έχει ειδικό βάρος και πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ευρώπη, αλλά αυτό δεν οφείλεται στο ότι κυβερνάται από τη Μελόνι. Οφείλεται στο ότι η Ιταλία είναι ιδρυτικό μέλος και η τρίτη σε μέγεθος οικονομία της ευρωζώνης, επιπλέον δε από το 2000 εμφανίζεται ως net contributor στον κοινοτικό προϋπολογισμό, δηλαδή συνεισφέρει πολύ περισσότερα από όσα εισπράττει (για κάποιο διάστημα, μάλιστα, ήταν ο μεγαλύτερος net contributor αναλογικά με το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της).

«Καραδοκούν» οι εθνικές κυβερνήσεις

Αλλά η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν είναι αφελής. Έχει αποδείξει ότι διαθέτει ένστικτο εξουσίας. Και μάλλον διαισθάνεται ότι κάποιοι από αυτούς που σήμερα αγανακτούν με τον Φίτο και τη Μελόνι, σε λίγα χρόνια θα ζητούν την στήριξη της πολιτικής ομάδας «Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές» (ECR), όπου θα δίνουν τον τόνο οι Φίτο και Μελόνι, προκειμένου να περάσουν τα νομοθετήματα που τους ενδιαφέρουν. Ούτως ή άλλως στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η έννοια της κομματικής πειθαρχίας είναι πιο «χαλαρή» και οι συμμαχίες μάλλον ευμετάβλητες σε σχέση με τα εθνικά Κοινοβούλια.

Ωστόσο οι πραγματικοί αντίπαλοι δεν βρίσκονται στο Κοινοβούλιο. Καραδοκούν και ακονίζουν τα ξίφη τους στις εθνικές πρωτεύουσες. Εκεί θα κριθεί η επιτυχία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Παράδειγμα: Δεν πέρασαν ούτε 24 ώρες από την παρουσίαση των νέων Επιτρόπων στην Ολομέλεια της Ευρωβουλής, όταν η Ολλανδία- υπό την προφανή επιρροή του Γκερντ Βίλντερς που ελέγχει 5 από τα 15 υπουργεία στη νέα κυβέρνηση της Χάγης- ανακοίνωσε ότι επιθυμεί να αποχωρήσει από το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο. Έτσι απλά. Μιλάμε για ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της πρώτης Επιτροπής φον ντερ Λάιεν στην προηγούμενη πενταετία. «Ιστορική συμφωνία» το χαρακτήριζε ο απερχόμενος αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς σε πρόσφατη συνέντευξή του στην DW.

Θα αντιδράσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή; Μπορεί να αντιδράσει;